 |
| Nicholas G.L. Hammond |
Απόσπασμα από την Ομιλία του Ξένου Εταίρου της Ακαδημίας Αθηνών κ. Nicholas G.L. Hammond
Ο Φίλιππος ήταν Βασιλεύς ενός έθνους που είχε πολύ γερά χαρακτηριστικά. Στην αρχή, ‘ως λέγει ο Ησίοδος, οι Μακεδόνες έζησαν περί τον Όλυμπο και την Πιερία. Φαίνεται ότι ήταν βοσκοί και κατείχαν τα βοσκοτόπια και τα δάση των βουνών. Η κοινωνική μονάδα των βοσκών, όπως ξέραμε σήμερα οπό τους Σαρακατσάνους, είναι ενότητα περίπου 300 ανδρών και γυναικών, που μετακινούνται με τα πρόβατα και άλλα ζώα από τα βουνά στα πεδινά βοσκοτόπια το Φθινόπωρο, και γυρίζουν την Άνοιξη στα βουνά. Κάθε ομάδα Μακεδόνων ήτο μία αυτάρκης κοινότης που είχε από κοινού την ιδιοκτησία των προβάτων και των δασών, υπό την προστασία επίλεκτων ένοπλων ανδρών, που εξέλεγαν τον ηγέτη τους, ο οποίος διοικούσε τις υποθέσεις τους με αυστηρότητα. Το έθνος των Μακεδόνων είχε το ίδιο σύστημα, δηλαδή ο εκλεγόμενος Βασιλεύς τους και οι πολεμιστές του αποτελούσαν την κυβέρνηση. Η γλώσσα των Μακεδόνων ήταν μία ιδιαίτερη διάλεκτος της ελληνικής, που δεν εχρησιμοποιείτο αλλού.
Μετά το 650 π.Χ. οι περισσότεροι από τους Μακεδόνες άρχισαν να εγκαθίστανται στις πεδιάδες της Κάτω Μακεδονίας. Απομάκρυναν τους παλαιότερους κατοίκους και έγιναν αγρότες. Μια ή περισσότερες ομάδες βοσκών ίδρυσαν πόλεις, την κάθεμια με τη δική της πολιτική οργάνωση και τους ένοπλους άνδρες της, με αυτονομία και αυστηρή διοίκηση. Αυτές οι πόλεις δεν πολέμησαν μεταξύ τους, διότι ο Βασιλεύς και οι πολεμιστές τους αποτελούσαν την κεντρική κυβέρνηση, Οι πόλεις αυτές είχαν εσωτερική ειρήνη και στις σχέσεις μεταξύ τους, γιατί ήταν υποταγμένες στην κεντρική κυβέρνηση, δηλαδή στον Βασιλέα και τους επίλεκτους στρατιώτες του, και η κυβέρνηση αποφάσιζε για όλα τα θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Το 358 π.Χ. ό Φίλιππος νίκησε τους Ιλλυριούς — τους προγόνους των Αλβανών — και τους έδιωξε προς τη βόρεια άκρη της λίμνης Αχρίδος. Με μιαν ενέργεια διπλασίασε την έκταση του βασιλείου του. Πώς θα έπρεπε να οργανώσει την άμυνα των απομακρυσμένων συνόρων του; Η λύση στοά πρόβλημα ήταν να εγκαταστήσει ολόκληρες πόλεις με πληθυσμούς Μακεδόνων από την Κάτω Μακεδονία στις πιο εύφορες κοντά στα σύνορα. Πληροφορηθήκαμε πώς αυτό έγινε από μιαν επιγραφή—ο Βασιλεύς κατέχει ως "δορύκτητον" τη χώρα που νίκησε και παραχώρησε στη Συνέλευση των εκλεκτών στρατιωτών Μακεδόνων ένα κομμάτι της γης. Και η συνέλευση ίδρυσε μια κατάλληλη πόλη στα σύνορα. Αλλά τι θα έκανε με τους κατοίκους της Δυτικής Μακεδονίας, που οι περισσότεροι ήταν ελληνόφωνοι βοσκοί, αλλά με άλλη διάλεκτο; Ο Φίλιππος και οι Μακεδόνες τους προσκάλεσαν να γίνουν και αυτοί Μακεδόνες με όλα τα δικαιώματα των Μακεδόνων και να κτίσουν πόλεις στα πεδία της Δυτικής Μακεδονίας. Η πρόσκληση έγινε δεκτή. Έτσι ο Φίλιππος διπλασίασε την έκταση του βασιλείου και τον αριθμό των στρατιωτών. Έτσι ο στρατός του Βασιλέως αυξήθηκε από 10.000 σε 20.000 και στο τέλος τής βασιλείας του σε 28.000 συνολικά, 25.000 και 3.000 Ιππείς.
Στη Βόρεια και Ανατολική Μακεδονία ενίκησε στη συνέχεια τους Παίονες στην περιφέρεια Σκοπιή και τις φυλές των Θρακών έως το Νέστο. Τους άφησε όλους αυτόνομους με τους δικούς τους Θεούς, τη γλώσσα και θρησκεία. Για παράδειγμα οι Παίονες είχαν ακόμα το δικό τους Βασιλέα, καθώς και νόμους, πολιτοφυλακή και νόμισμα. Αλλά ως υπήκοοι του Φιλίππου εισέφεραν φόρους και εργάτες και έστειλαν επίλεκτους ιππείς στο στρατό του Φιλίππου. Οι Παίονες και οι Θράκες δέχθηκαν την εξουσία του Φιλίππου, γιατί ήταν ασφαλείς και με την ειρήνη έγιναν ευδαίμονες. Ο Φίλιππος τώρα είχε την ευκαιρία να οργανώσει το εσωτερικό του μεγάλου βασιλείου του. Όλα τα μεταλλεία ήταν δικά του και τα νομίσματα από χρυσό και άργυρο είχαν μεγάλη αξία στην Ευρώπη και τη Δυτική Ασία. Όλη η ξυλεία του βασιλείου άνηκε στο Βασιλέα. Έτσι μπόρεσε να εξοπλίσει το στρατό με τις σάρισσες από κράνεια και τις ασπίδες από ξύλο και χαλκό.
Ο Μέγας Αλέξανδρος
Ο Μέγας Αλέξανδρος
Έξω από το βασίλειο του στα Βαλκάνια, ίδρυσε την πρώτη αυτοκρατορία στην ιστορία της Ευρώπης και άφησε τις φυλές των Ιλλυριών και των Θρακών να αυτοδιοικούνται και να διατηρούν ή κάθε μία τη γλώσσα και τη θρησκεία και την πολιτοφυλακή της. Δεν υπήρχε στρατός κατοχής των Μακεδόνων και δεν εγκατέστησε πουθενά φυλάκια. Ως υπήκοοι των Μακεδόνων οι Ιλλυριοί και οι Θράκες πλήρωναν μία δεκάτη επί τής παραγωγής όλων των προϊόντων και διέθεταν εργάτες και στρατιώτες κατά τη διαταγή του Φιλίππου. Οι υπήκοοι αυτοί άρχισαν να είναι ευδαίμονες με την ειρήνη και την πολιτική του Φιλίππου. Ο ίδιος άλλωστε έκτισε καινούργιες πόλεις με μικτούς πληθυσμούς — Μακεδόνων και Θρακών Ιλλυριών — και ενθάρρυνε το εμπόριο και την αγροτική παραγωγή. Στις πόλεις αυτές οι εντόπιοι πολίτες έμαθαν την ελληνική γλώσσα και απέκτησαν τη μακεδονική παιδεία. Ένα τέτοιο κέντρο ήταν η Φιλιππούπολη – σήμερα Πλόβδιβ.
Στο Νότο οι πόλεις των Ελλήνων πολεμούσαν μεταξύ τους και μερικές με τη Μακεδονία. To 338 π Χ. ό Φίλιππος νίκησε τη συμμαχία Θηβαίων, Αθηναίων και άλλων πόλεων. Δεν έδιωξε τους ηττημένους. Έθαψε τα παλληκάρια των Θηβαίων του Ιερού Λόχου με τιμές ηρώων, και τους έστησε ένα μνημείο — το Λεοντάρι της Χαιρώνειας. Ο Αλέξανδρος και δυο στρατηγοί μετέφεραν τα λείψανα των Αθηναίων νεκρών στην Αίγινα. Ο Φίλιππος δεν ήθελε τον πόλεμο, αλλά να ενώσει ειρηνικά τους Έλληνες. Στους εκπροσώπους των πόλεων πρόσφερε το σχέδιο της Ένωσης για να γίνει «Τό Κοινόν των Έλλήνων», με σκοπούς την ειρήνη και ευδαιμονία στην Ελλάδα και τη δικαιοσύνη στην πολιτική όλων των πόλεων. Όλες οι πόλεις δέχτηκαν το σχέδιο του Φιλίππου. Κάθε πόλη έστειλε αντιπροσώπους στην Κοινή Βουλή σε αναλογία με το μέγεθος των Ενόπλων Δυνάμεων της. Η Βουλή αποφάσιζε με πλειοψηφία. Όταν είχε ανάγκη, η Βουλή διέτασσε τις πόλεις να στείλουν ειρηνοφύλακες και στρατιώτες και τριήρεις, όσες δυνάμεις ήταν αναγκαίες.
Το 337 π.Χ. η ελληνική κοινότης και το Βασίλειο των Μακεδόνων έγιναν σύμμαχοι με τη συμφωνία να υποστηρίξουν το καθεστώς στην κάθε χώρα. Αφού η Μακεδονία πολεμούσε κατά των Περσών, η Ελληνική Κοινότης έλαβε μέρος στον πόλεμο και έστειλε στρατιώτες και Τριήρεις. Ποιός πρέπει να είναι ό Αρχιστράτηγος των ενωμένων δυνάμεων; Η Ελληνική Κοινότης εκήρυξε τον πόλεμο κατά της Περσίας και εξέλεξε τον Φίλιππο αρχηγό των ενωμένων δυνάμεων των Ελλήνων. Ο Φίλιππος δολοφονήθηκε πριν φθάσει στην Ασία.
Ο Φίλιππος και ο Αλέξανδρος ήταν πολύ αφοσιωμένοι στη θρησκεία. Πίστευαν ότι ο Ζευς ζούσε στον Όλυμπο και ήταν Βασιλεύς των Θεών και των ανθρώπων. Για αυτό απεικόνισαν στα νομίσματα τις κεφαλές του Δία, του “Απόλλωνα, της ‘Αθηνάς και του Ηρακλή. Οι θεοί αυτοί έδωσαν τη νίκη στο Φίλιππο και ό Αλέξανδρος επίστεψε ότι οι θεοί του έδωσαν την κυριαρχία ολόκληρης της Ασίας. Όταν αποβιβάστηκε στην Μικρά Ασία αμέσως έριξε κάτω την σάρισα και φώναξε “Δέχομαι από τους Θεούς την Ασία”.
Πηγή : Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου