ΑΝΑΔΕΛΦΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ;

Του Γιάννη Πανούση

"Το πρόβλημα δεν είναι να ξέρουμε αν μπορούμε να σκοτώσουμε τον δεσμοφύλακα όταν έχει μικρά παιδιά, με σκοπό να δραπετεύσουμε, αλλά αν χρειάζεται να σκοτώσουμε και τα παιδιά του δεσμοφύλακα, με σκοπό ν' απελευθερώσουμε όλους τους φυλακισμένους." Αλμπέρ Καμί, «Οι φαρισαίοι της δικαιοσύνης», 1950

Η Δημοκρατία έχει όρια και κανόνες. Επιθυμεί την ομογνωμοσύνη στις κρίσιμες περιόδους και αρνείται κάθε διαχωρισμό σε ανώτερους / καταναλωτές και κατώτερους/ αποκλεισμένους πολίτες, σε αυτούς που γεννήθηκαν να κυβερνούν και σ' αυτούς που γεννήθηκαν για να τους κυβερνούν οι άλλοι.

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ δεν πρέπει να καλείται για να διαχειριστεί απλώς τον ατομισμό του γυμνού από δικαιώματα ανθρώπου (Χάνα Αρεντ) ή την αρεστο-κρατική διακυβέρνηση, όπου η γνώμη των (κ)ολίγων δεν μετράει.

Η ΑΠΩΛΕΙΑ του μέτρου και οι αποκλίσεις από τις θεμελιακές αρχές του κοινωνικού συμβολαίου αποστερούν τη Δημοκρατία από την αυτονόητη θεσμική και πολιτική αυθεντία (ίσως και από την ηθική της).

ΤΙ ΝΑ κάνει η Δημοκρατία όταν όλοι παίζουν εκτός ορίων; Ορισμένοι πρώην σοσιαλπρασινοφρουροί ζουν ή και κυβερνούν ως μεγαλομεσαίοι του 2010 και ρητορεύουν ως μικρομεσαίοι του 1981.

ΠΟΛΛΟΙ αρχηγο-συνδικαλιστές συγχέουν τη Δημοκρατία με τη διαρκή ικανοποίηση των (όποιων) συντεχνιακών αιτημάτων. Αρκετοί αριστεροί, επικαλούμενοι έναν αόριστο «σκοπό», που αγιάζει τα (συνήθως βίαια) «μέσα», θεωρούν επαναστατική υποχρέωση την απίσχνανση της Δημοκρατίας. Μεγάλη μερίδα πολιτών εκλαμβάνουν τη Δημοκρατία ως μοιρασιά προνομίων (σε προνομιούχους), ως προστάτιδα των αυθαιρεσιών (αυτοχαρακτηριζόμενων ως «ελευθεριών»), ως μήτρα της ανομίας (όπου όλα επιτρέπονται, συγχωνεύονται, συμψηφίζονται). Πολλοί ακραίοι ετοιμάζουν γενικευμένη (ένοπλη;) επίθεση κατά της Δημοκρατίας.

ΚΑΝΟΥΜΕ λάθος. Τραυματίζουμε καθημερινά τη Δημοκρατία από τα δεξιά και τ' αριστερά, από τα πάνω και από τα κάτω, και ιδίως από τα μέσα. Κανείς δεν την υποστηρίζει ευθέως.

ΠΡΕΠΕΙ, όμως, αφενός, να αρχίσουμε να σεβόμαστε τους ισχύοντες κανόνες (μέχρι να τους αλλάξουμε με βάση τις δημοκρατικές διαδικασίες) και αφετέρου, να μη συρρικνώνουμε την έννοια και τη λειτουργία της Δημοκρατίας (στερώντας δικαιώματα από τον λαό). Η Δημοκρατία θα ζήσει αν ανοίξουμε το πεδίο της, το φάσμα της, τον χώρο δράσης της.

ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ του δημόσιου χώρου σημαίνει συμμετοχή όλο και περισσότερων στο μέλλον. Ποιος, όμως, θα μιλήσει γι' αυτά, όταν ο φόβος σκεπάζει σιγά σιγά την Πόλη;

ΥΓ. 1: Καμία αίσθηση ή διεκδίκηση Δικαιοσύνης δεν επιτρέπεται να μας μεταβάλει σε αυτόκλητους δήμιους. Η (όποια) οργή και το (όποιο) μίσος μας για την ελλιπή Δημοκρατία μας δεν πρέπει να μετατρέπεται σε μίσος κατά του πλαϊνού μας.

ΥΓ. 2: Ας μην ξεχνάμε ότι «καλή είναι η διακυβέρνηση εκείνων που δεν επιθυμούν να κυβερνήσουν» (Ρανσιέρ).
Πηγή