ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΝΑΙ Η ΓΝΩΣΗ.

Του Γιώργου Θ. Μιχαήλ*

Θα ήταν ίσως κοινότοπο να παρατηρήσει κανείς ότι η έννοια «έχω και κατέχω» είναι αντιστρόφως ανάλογη της έννοιας «δημιουργώ». Μ' άλλα λόγια, όσο πιο πολύ δημιουργείς τόσο λιγότερο θέλεις να κατέχεις. Και το αντίστροφο.

Οσο λιγότερο δημιουργείς τόσο μεγαλώνει η ανάγκη να αγοράσεις, να καταναλώσεις όσο το δυνατόν περισσότερα αγαθά. Σαν όλα αυτά τα αγαθά να αποτελούν το υποκατάστατο της βαθιάς ανάγκης για δημιουργία που έχει το ανθρώπινο ον.

Κάποτε στην Πατησίων, ανάμεσα στα γνωστά και καθημερινά αυτοκίνητα, παρκάρισε και μια κατακόκκινη πανέμορφη Φεράρι 348. Ολων τα μάτια στράφηκαν προς την Ιταλίδα καλλονή. Ανάμεσα σ' όλους τους θαυμαστές κι εγώ, ξεπέζεψα από το μηχανάκι μου και βάλθηκα να θαυμάζω το υπέροχο ανθρώπινο δημιούργημα, ζηλεύοντας όχι τόσο τον τυχερό ιδιοκτήτη όσο εκείνη τη θαυμάσια ομάδα των σχεδιαστών και των μηχανικών, που αποτέλεσμα της κοινής τους προσπάθειας ήταν αυτό το αριστούργημα της μηχανολογίας. Στ' αλήθεια, πόσο πιο σπάνιο και μοναδικό φαντάζει να πει κανείς σ' αυτούς που θα τον ρωτήσουν, όταν τον δουν να μπαίνει στο εξωτικό αυτοκίνητο, ότι ανήκει στην ομάδα σχεδίασης και κατασκευής του αυτοκινήτου, και δεν είναι απλά ένας κοινός λεφτάς (από μεγαλοεργολάβος μέχρι μεγαλοπροαγωγός) που απλά αγόρασε το αυτοκίνητο. Είναι ακριβώς το............αντίστοιχο, του να σε θαυμάζουν που κυκλοφορείς με μια σπουδαία γυναίκα που όλοι ξέρουν ότι σ' αγαπάει. Ενώ κανείς δεν θα έδινε σημασία αν ήξεραν ότι αυτή η γυναίκα είναι μια πληρωμένη πόρνη.

Ολα τα ανθρώπινα δημιουργήματα, όλα όσα αξίζει να αγοραστούν σ' αυτό τον κόσμο, δεν θα υπήρχαν εάν δεν υπήρχε η ελευθερία του ανθρώπινου πνεύματος που κάνει τον άνθρωπο να οραματίζεται και κατόπιν να σχεδιάζει και να δημιουργεί από Παρθενώνες μέχρι αυτοκίνητα και στερεοφωνικά. Ολα αυτά τα υπέροχα που κατακλύζουν τις φωτισμένες βιτρίνες των σύγχρονων μεγαλουπόλεων δεν θα υπήρχαν, χωρίς τον οραματισμό εκείνων των λίγων δημιουργικών ανθρώπων που χτίζουν το καινούργιο, το διαφορετικό. Πίσω από κείνο το λαμπερό αντικείμενο που ερεθίζει το καταναλωτικό μας ένστικτο βρίσκεται η έμπνευση και ο μόχθος πολλών συνανθρώπων μας που μόχθησαν για να το δημιουργήσουν. Μ' άλλα λόγια, ποια θα ήταν στ' αλήθεια η σημασία του χρήματος αν δεν υπήρχαν όλα αυτά τα γεννήματα του ανθρώπινου πνεύματος...

Ας αναλογιστούμε σε τι θα χρησίμευαν τα εκατομμύρια ενός ανθρώπου τού σήμερα, αν μια χρονομηχανή τον μετέφερε πεντακόσια χρόνια πίσω μαζί με το χρηματοκιβώτιό του. Το τραγικό δεν είναι να βλέπεις ένα υπέροχο αυτοκίνητο και να μην μπορείς να το αγοράσεις, αλλά το να μπορείς με το χρήμα σου να αγοράσεις το φάρμακο που θα έσωζε τη ζωή ενός αγαπημένου σου προσώπου και αυτό το φάρμακο να μην έχει ακόμη ανακαλυφθεί.

Δυστυχώς το χρήμα μπορεί να αγοράσει μόνο αυτά που η ελευθερία και ο μόχθος του ανθρώπινου πνεύματος τελικά δημιουργεί. Για να πωληθεί ένας πίνακας ζωγραφικής πρέπει πρώτα να δημιουργηθεί. Και φυσικά πρώτα χρειάζεται το πνεύμα για να σχεδιαστεί ένα δημιούργημα και μετά το χρήμα για να αποκτηθεί. Οσα εκατομμύρια κι αν δώσεις σε έναν ατάλαντο αυτός δεν θα μπορέσει ποτέ να σου δημιουργήσει έναν πίνακα. Ενώ ένας φωτισμένος καλλιτέχνης το δημιούργημά του δεν το αντιπαρέχει, το προσφέρει. Διότι γνωρίζει βαθιά μέσα στην ψυχή του πως δεν αγοράζονται οι αληθινές αξίες, αυτές κατακτώνται και φυσικά δεν αντιπαρέχονται αλλά προσφέρονται. Ισως το μεγαλύτερο ψέμα που ειπώθηκε ποτέ, λέει πως όλα αγοράζονται με το χρήμα, πως όλα αντιπαρέχονται.

Η αλήθεια όμως είναι τελείως διαφορετική. Ολα όσα αξίζουν πραγματικά, δεν είναι δυνατόν να αγοραστούν. Τι, στ' αλήθεια, μπορείς να δώσεις σε αντιπαροχή για να αποκτήσεις την αγάπη, την υγεία, τη ζωή... Με πόσα δισ. θα μπορέσεις να αποκτήσεις τον έρωτα και της πιο ασήμαντης γυναίκας. Με πόσα τρισ. μπορείς να φέρεις πίσω στη ζωή ένα αγαπημένο σου πρόσωπο. Με τα λεφτά μπορείς να αποκτήσεις μόνο τα υποκατάστατα των αληθινών αξιών που έχεις πραγματικά ανάγκη. Μπορείς να αποκτήσεις, αν το θέλεις, πόρνες, πίνακες μεγάλων ζωγράφων, κόλακες, ένα ακριβό σπίτι με υπηρέτες. Μπορείς να αποκτήσεις ακόμη, Φεράρι, ιδιωτικό αεροπλάνο, χημική ευτυχία, «φίλους» κ.τλ.

Δεν μπορείς όμως, όσα χρήματα και να έχεις, να κατακτήσεις την αγαπημένη σου, δεν μπορείς να ζωγραφίσεις εσύ έναν πίνακα, δεν μπορείς να νιώσεις τη χαρά της δημιουργίας. Ο,τι πραγματικά αξίζει σ' αυτή τη ζωή δεν μπορεί να αγοραστεί. Μόνο η γνώση, η δημιουργικότητα και η πραγματική αγάπη μπορούν να μας προσφέρουν κάτι που να αξίζει αληθινά...

* Αρχιτέκτων, βιομηχανικός σχεδιαστής

enet.gr